İşlem yapmak uzun vadeli yatırım yapmaktan daha mı risklidir?

Ticaret ve yatırım genellikle karıştırılır. Aslında farklı fırsatlara ve farklı derecelerde risklere sahip farklı şeylerdir.

İstatistiklere göre bir yatırımcı yılda yaklaşık %15-20 kar elde ederken, bir tüccar haftalık %15-20 kazanabilir.

Ancak ticarette alınan riskler daha yüklü olabilir. Ticaret ve yatırım risklerini nasıl ölçeceğinizi öğrenmek için okumaya devam edin.

Ticaret ve yatırım arasındaki farklar

“Ticaret mi yoksa yatırım yapmak mı daha yüksek bir risk taşır?” sorusunu yanıtlamadan önce iki strateji arasındaki farkı anlamak gerekir. Yatırım ve ticaret, hisse senetleri, endeksler, ETF’ler ve emtialar dahil olmak üzere finansal araçların alım satımını içerir. Ana fark süre ve mülkiyettir.

Ticaret, finansal varlıkların alım satımını yapmaktır. Yani tüccarın fiziksel bir varlığa sahip olması gerekmediği anlamına gelir. Bu sayede tüccarlar yükselen ve düşen piyasalardan faydalanabilir. Uzun vadeli pozisyonları aylar ve yıllar boyunca tutan tüccarlar olsa da, bu daha çok istisnadır ve tüccarlar pozisyonlarını genellikle kısa ve orta vadeli olarak açık tutarlar. Genellikle, tüccarlar ticareti ek gelir kaynağı olarak görür ve kısa vadeli hedefler için kullanırlar.

Yatırım ise değeri artacağı umudu ile bir finansal aracı satın almak demektir. Ticarette yükselen ve düşen fiyatlardan yararlanılırken, yatırımda yalnızca fiyat yükseldiğinde kar gelir.

Yatırımcılar bir varlığın değerindeki yükselişten (kısa dönemde olması zordur), onları uzun bir süre tutarak kar ederler. Emeklilik ve ev alma gibi uzun zamanlı hedefleri vardır.

Yatırım ve ticaretteki risk seviye farklılıklarını belirlemek için üç ana unsur vardır.

Sermaye 

Sermaye miktarı, risk ölçmenin temel taşlarından biridir. 100 $’lık zararı kabullenmek 10.000 $’ lık bir kaybı kabullenmekten psikolojik olarak daha kolaydır.

Yatırım

Sermayenin büyüklüğü varlığa, hedeflerinize ve finansal fırsatlara göredir. 10 $ ile yatırım yapmaya başlayabileceğiniz söyleniyor. Evet, bu doğrudur. 10 doların altında hisse senedi bulabilirsiniz. Ancak bu miktarda bir yatırım yüklü karlar kazanabileceğiniz anlamına gelmez. 10 dolarlık 2-3 hisse senedi alsanız bile, fiyatlarının 5 yılda bile 10.000 dolara fırlaması pek olası değildir.

Ticaret

10$ yatırım yaparak kayda değer bir kâr elde etmeniz pek mümkün değil ancak gerçek bir işlem yapmak için yeterlidir. Çoğu broker, sermayenizi arttırabilmeniz için  kaldıraç sağlar. Bazen kaldıraç 1:1000’e kadar çıkabilir, bu nedenle 10,000$’lık işlem yapmak için 10$’ınız olabilir.

Yatırım yaparken sadece 10 doların büyük getiri sağlaması pek olası değildir ve daha fazla yatırım yapmanız gerekecektir. 10$’ı artırmak için kaldıraç kullandığınızda ticaret daha az riskli görünür. Yine de olay o kadar basit değildir.

Potansiyel olarak daha yüksek kar sağlayan kaldıraç ile yapılan işlemler de risk daha yüksektir. Ayrıca bu yöntemle tüccarlar genelde kısa vadede birçok işlem açar. Ticaret ile yatırdığınız miktara uzun vadede birkaç ay içerisinde ulaşılabilirsiniz.

Riske atacağınız miktar ticaret yönteminize bağlıdır. Örneğin, istatistikler, swing takipçisi yatırımcıların ayda yaklaşık 20 işlem yaptığını, gün-içi yatırımcıların ise günde 100’e kadar işlem yapabildiğini söyler. Peki swing ticareti gün içi ticaretten daha mı riskli? Hayır aslında gün içi ticaret daha yüksek risklidir.

Piyasa oynaklığı ve çeşitlendirme

Tüccarlar ve yatırımcılar fonlarını aynı varlıklara yatırır. Dolayısı ile volatilite seviyesi aynı olur. Ancak oynaklığın üzerlerindeki etkisi farklıdır.

Ticaret

Tüccarlar genelde oynaklığı yüksek ürünleri severler çünkü bunların kar potansiyeli daha yüksektir. Ancak oynaklık seviyesi yüksek işlemlerde beklenmedik kayıp ve erken işlemi kapatma gibi durumlar olabilir. 

Bu yüzden tüccarlar, piyasa türbülans yaşarsa diye riskleri sınırlamak için çeşitlendirmeli. Ancak tüccarların portföylerini çeşitlendirmek için kullanabilecekleri varlıklar, yatırımcılarınkinden daha azdır. Ek olarak, tüccarlar aynı anda birçok işlemi takip ettiklerinden sıkıntı yaşarlar. Yüksek fiyat oynaklığı, tüccarların açık pozisyonları birkaç dakika içinde yeniden gözden geçirmelerini gerektirebilir.

Yatırım

İnsanlar yatırım yaparken de volatilite ile karşılaşırlar ancak yatırımda bunun etkisi daha azdır. Yatırımcılar varlıkları daha uzun süre tutarlar. Kısa ve orta vadeli fiyat değişiklikleri portföylerini çok etkilemez. 

Yatırımcıların portföy çeşitlendirmek için daha fazla seçenekleri vardır. Birçok yatırımcı çeşitli varlıkların kullanılması için tek araç olarak ETF’leri ve yatırım fonlarını kullanır. Tüccarlar, CFD’ler aracılığıyla ETF’lere yatırım yapabiliyorlar. CFD, örneğin, mekaniği bireysel hisse senetlerine ve döviz çiftlerine benzeyen bir sözleşmedir, bu nedenle çeşitlendirmenin etkisi CFD’de geçerli değildir.

Zaman dilimi

İnsanların yüksek riskli işlem ve yatırımları belirlerken dikkat ettikleri bir diğer husus da zaman aralığıdır.

Ticaret 

Ticarette işlemler genellikle en fazla birkaç hafta açık kalır. Daha uzun sürelik işlemler yapmak mümkün ancak büyük fiyat dalgalanmalarının olduğu dönemlerde piyasada kalabilmek için önemli meblağlar gerekir. Tüccarlar bu durumda, piyasadan minimum kayıpla çıkmak için zararı durdur emri kullanır. Tüccarlar, zararı durdurma seviyesi belirlemese bile piyasanın düzelmeyeceğine inanmadıklarında işlemleri kendileri kapatabilir.

Yatırım

Peki, uzun vadeli yatırım yapmak güvenli mi? Bu konuda bazı şüpheler vardır. Yatırım çoğunlukla uzun vadede yapılır. Yatırımcılar bir varlık satın alır ve fiyatın yükselmesini bekler. Ancak piyasa ters yöne dönebilir.

İstatistiklere göre, dünya ekonomik krizleri ve pandemi sırasında borsanın dip seviyelerinden toparlanması 50 ila 1.515 gün sürdü. 50 gün çok uzun bir yatırım süresi olmasa da 1.515 gün yani yaklaşık dört yıl çok uzun bir süredir. Ayrıca yatırım yaptığınız hisse senetlerinin de uzun vadede de olsa toparlanacağının garantisi yoktur. Yani yatırımcıların fiyat düşüşü risklerini kontrol etmek için ellerinde çok az aracı vardır.

Özetle

Yatırımın mı, işlem yapmanın mı daha riskli olduğuna dair tek ve kesin bir yanıt yoktur. İşlem ler, kaldıraç kullanırken oynaklık riskleri ve büyük riskleri içerirken; yatırım ise uzun vadede kayıpları kontrol etmek için daha az araç sağlar ve daha yüksek sermaye gerektirir. Sermayenizi kaybetmeniz durumunda daha çok zarara uğrarsınız.

Ticaret mi yoksa yatırım mı yapacağınıza karar verirken şu soruları sorun: “En riskli ticaret/işlem türü nedir?” ve “En riskli yatırım hangisi?” Bu sorulara cevap bulduktan sonra yatırım veya işlemler için kullanacağınız varlıkları seçebilir ardından da sermayenize, hedeflerinize ve becerilerinize hangisinin uygun olduğuna karar vermek için her ikisini de  deneyebilirsiniz.

Kaynaklar:

Investing vs. Trading: What’s the Difference?, Investopedia

Trading and investing are two approaches to playing the stock market that bring their own benefits and risks, Insider